De toneelbewerking van Herman Kochs boek ‘Het Diner’ trekt volle zalen in Turkije. De voorstelling „sluit goed aan bij dilemma’s die in de Turkse samenleving spelen”.
De Turkse theaterversie van de beststeller Het diner (2009) van Herman Koch is een groot succes. Na de première op 15 november tijdens het vooraanstaande Istanbul Theatre Festival trekt de voorstelling door de Samovaar Compagnie (Semaver Kumpanya) nog steeds volle zalen. Dit melden Wetenschap.nu en producent Diederik Hummelinck die de rechten verkocht aan de Turks-Nederlandse vertaler en toneelschrijver Can Çelebii. De Nederlandse première in de bewerking van Kees Prins ging op 24 februari 2014 in première bij Hummelinck Stuurman Theaterbureau.
In eerste instantie ging de keuze uit naar het Staatstheater van Ankara, maar deze besloot het uiteindelijk niet op te voeren. In Turkije geldt dat autoriteiten een toneelstuk niet aanstootgevend mogen vinden. De sociaal bewogen Samovaar Compagnie beschikt over een eigen theater in een middenklassewijk van Istanbul. Het gezelschap brengt klassieke stukken in een geëngageerde versie en ook nieuw repertoire, zoals Trainspotting naar de gelijknamige roman van Irvine Welsh over drugsverslaving.
Aanvankelijk ondervond Het diner ook bij Compagnie Samovaar problemen. De première zou plaatsvinden op 21 april maar door politieke onenigheid tussen Nederland en Turkije was dat moment „ongelukkig gekozen”, aldus het gezelschap destijds.
‘Geschikt voor Turks publiek’
Regisseur Volkan M. Sariöz beschouwt Aksam Yemegi, zoals Het diner in het Turks heet, vanwege thema’s als familie-eer en corruptie zeer geschikt voor het Turkse publiek. In de voorstelling dineren twee boers met hun echtgenotes van wie beider zonen van vijftien betrokken waren bij een gruwelijke gewelddaad. De ouders staan voor een keuze: geven ze hun kinderen aan of behouden ze dit familiegeheim? In de voorstelling zitten de vier spelers dicht bij elkaar aan een tafeltje, dat steeds voller raakt met wijnglazen. Hierdoor benadrukt de regie dat voor de echtparen het onmogelijk is te ontsnappen aan deze tweestrijd.
Vertaler Çelebi noemt Het diner „intellectueel uitdagend en niet al te politiek”, aldus Petra de Bruijn, universitair docent Turkse Studies aan de Universiteit Leiden. „De wrange keuze die de hoofdpersonen moeten maken tussen familie-eer en rechtvaardigheid sluit goed aan bij dilemma’s die in de Turkse samenleving spelen. Turkse gezinsbanden zijn hecht en er moet heel wat gebeuren wil een familielid uit de gratie vallen of verraden worden.”
Het is de bedoeling dat meer Nederlandstalig theater in Turkije wordt opgevoerd. Inmiddels vertaalde Çelebi ook Emma’s Feest van Flip Broekman en Door de bank genomen van George van Houts.
(Uit: NRC: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/04/turkse-theaterversie-het-diner-groot-succes-a1583605)